Kraj Hradecki poprawia współpracę instytucji w powiatach w zakresie integracji ukraińskich uchodźców

Kraj Hradecki pomaga obecnie w ramach projektu "Wspólnie dla Ukrainy", nr rej. CZ.11.4.120/0.0/0.0/22_037/0003264, w lepszej integracji ukraińskich uchodźców wojennych. Promuje on współpracę instytucjonalną i tworzy przestrzeń do wzajemnego przekazywania informacji i doświadczeń między instytucjami na szczeblu powiatowym. Współpraca w zakresie integracji cudzoziemców jest niezbędna dla prawidłowego i efektywnego funkcjonowania instytucji oraz zapewnia funkcjonowanie systemu integracji cudzoziemców. Kraj Hradecki wspiera również transfer doświadczeń pomiędzy instytucjami po obu stronach polsko-czeskiej granicy. Całkowity koszt projektu przekracza 2,3 mln koron czeskich, z czego 85% pokrywa dotacja w ramach czesko-polskiego programu współpracy przygranicznej "Interreg V-A Republika Czeska - Polska". Budżet regionalny wnosi 10%, a budżet państwa 5%. Administracją projektu zajmuje się Centrum Inwestycji, Rozwoju i Innowacji (CIRI), Dział Zarządzania Projektami. Partnerem wiodącym projektu jest Europejskie Ugrupowanie Współpracy Terytorialnej NOVUM, pozostali partnerzy to Biblioteka Regionalna Pardubice, Izba Gospodarcza Jablonec nad Nisou, Izba Gospodarcza Liberec, Stowarzyszenie TULIPAN, KARR S.A. Jelenia Góra oraz Polsko-Ukraińska Fundacja Przyszłość.

Projekt składa się z dwóch części. W pierwszej części monitorowana jest sytuacja w systemie integracji cudzoziemców. Podczas wywiadów z urzędnikami, pracownikami socjalnymi, wolontariuszami, edukatorami i innymi osobami zaangażowanymi w integrację uchodźców wojennych identyfikowane są potrzeby w zakresie mediacji, tłumaczeń i kontaktów do współpracy. Wywiady monitorujące są również wykorzystywane do identyfikowania możliwości promowania współpracy instytucjonalnej i identyfikowania wspólnych wyzwań. Stwarza to pole do poprawy
i nawiązania ponadstandardowej współpracy między instytucjami, co często jest konieczne w tych wyjątkowych okolicznościach.

W drugiej części projektu zorganizowano jednodniowe, a następnie dwudniowe spotkania dla pracowników zaangażowanych w proces integracji uchodźców po obu stronach granicy. Ze względu na lokalne różnice, wydarzenia te odbywają się oddzielnie w każdym powiecie. Poszczególne części regionu różnią się charakterem gospodarki i miejsc pracy (np. strefy przemysłowe) lub możliwościami usług, dostępu do edukacji itp.

Odbyło się pięć powiatowych jednodniowych spotkań, które pomogły w wymianie doświadczeń
i poprawie współpracy instytucjonalnej. W spotkaniach wzięli udział przedstawiciele VZP, ČSSZ, urzędów pracy, inspekcji pracy, urzędów handlowych, pracownicy socjalni z urzędów miejskich, szkół, ukraińskich stowarzyszeń, wolontariusze i inni. Najpilniejszymi kwestiami do rozwiązania były mechanizmy kontroli, bariery językowe, niepowiązane ze sobą rejestry poszczególnych urzędów oraz różnice kulturowe. Dyskutowano na przykład o dostępie Ukraińców do informacji, o odmiennym postrzeganiu starości na Ukrainie, w tym różnym wieku emerytalnym, innych systemach edukacyjnych i priorytetach rodzinnych rodzin ukraińskich w porównaniu z rodzinami czeskimi. Promowanie wśród Ukraińców wiary w siłę rządów prawa okazuje się być dużym wyzwaniem dla urzędników. W spotkaniu uczestniczył również psycholog, który wyjaśnił między innymi, w jaki sposób skutki traumy i stresu związanego z przesiedleniem mogą odgrywać rolę w sposobie, w jaki Ukraińcy radzą sobie z władzami.

Dwa dwudniowe spotkania odbyły się już w powiatach Rychnov nad Kněžnou i Jičín. Oprócz wymiany informacji i doświadczeń między urzędnikami w powiecie, te dwudniowe spotkania koncentrują się również na wsparciu psychologicznym dla urzędników, którzy mają kontakt z uchodźcami. W niektórych przypadkach są oni przeciążeni, dotknięci tak zwaną wtórną traumatyzacją lub nawet stresem związanym z przepracowaniem i są zagrożeni wypaleniem zawodowym. Zajmują się oni kwestiami uchodźców wykraczającymi poza ich normalne obowiązki zawodowe przed wojną. Ponadto muszą radzić sobie z częstymi zmianami legislacyjnymi. Urzędnicy i nauczyciele, którzy przed wojną nie mieli informacji i doświadczenia w radzeniu sobie z traumą wojenną i pracy z konfliktem kulturowym, są teraz w bezpośrednim kontakcie z ludźmi, którzy doświadczyli wojny i stresu związanego z wysiedleniem. Jednak często nie mają oni niezbędnego nadzoru psychologicznego i wsparcia. Podczas spotkań widoczne jest zmęczenie długotrwałą wojną i jej konsekwencjami.

Zarówno jednodniowe, jak i dwudniowe spotkania spotykają się z pozytywnym odzewem. Pomagają one pogłębić współpracę pomiędzy poszczególnymi biurami współpracujących instytucji. Pomagają poznać tych, którzy komunikują się tylko telefonicznie, a także pomagają zbudować zaufanie.

Głównym celem projektu jest stworzenie silnej i stabilnej sieci współpracy w obszarze przygranicznym, która pozwoli przezwyciężyć negatywne skutki obecnej sytuacji spowodowanej przybyciem uchodźców wojennych z Ukrainy. Stworzenie trwałych mechanizmów współpracy umożliwi również złagodzenie negatywnych skutków podobnej sytuacji w przyszłości.

W ramach projektu opracowano Podręcznik wsparcia dla osób zaangażowanych w integrację cudzoziemców, który zawiera informacje na temat zasad zdrowia psychicznego, radzenia sobie w trudnych sytuacjach i zawiera krótki przegląd ważnych informacji na temat skutków traumy. Podręcznik jest również wykorzystywany jako materiał dydaktyczny podczas dwudniowych spotkań.